Nadwaga a funkcje poznawcze: Utrata istoty szarej w mózgu

Otyłość, będąca globalnym problemem zdrowotnym, dotyka miliony ludzi na całym świecie. Jest to nie tylko zaburzenie metaboliczne, ale również stan, który sprzyja rozwojowi wielu poważnych chorób, takich jak choroby serca, cukrzyca typu 2, nowotwory, a także problemy z układem ruchu. Ostatnie badania pokazują, że wpływ otyłości sięga również funkcji mózgu, co może prowadzić do zaburzeń poznawczych, a nawet zwiększać ryzyko rozwoju demencji.

Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że otyłość ma bezpośredni wpływ na strukturę i funkcję mózgu, szczególnie na zmniejszenie ilości istoty szarej. Ta część mózgu jest kluczowa dla procesów poznawczych, takich jak pamięć, podejmowanie decyzji czy kontrola emocji. Badania wskazują, że osoby otyłe, u których wskaźnik BMI, stosunek talia-biodra oraz procentowa zawartość tkanki tłuszczowej są wyższe, mają zmniejszoną objętość istoty szarej, zwłaszcza w obszarach takich jak prążkowie, które odpowiada za regulację funkcji poznawczych i emocjonalnych.

Tkanka tłuszczowa u osób otyłych wydziela cytokiny prozapalne, które mogą przenikać przez barierę krew-mózg i wywoływać stan zapalny w mózgu. To sprzyja neurodegeneracji, a także rozwojowi choroby Alzheimera, często nazywanej obecnie „cukrzycą mózgu” ze względu na powiązanie z insulinoopornością. Insulinooporność, często współwystępująca z otyłością, zaburza sygnalizację insulinową w mózgu, co przyczynia się do odkładania białek amyloidowych, kluczowych w patogenezie Alzheimera.

Badania kliniczne przeprowadzone na dużych grupach osób wykazały wyraźną korelację między otyłością a zmniejszeniem ilości istoty szarej w mózgu. Co ciekawe, niektórzy naukowcy sugerują, że ten związek może działać w obie strony – zanik istoty szarej może wpływać na zaburzenie ośrodków głodu i sytości w mózgu, co z kolei prowadzi do zwiększonego ryzyka otyłości.

Otyłość brzuszna, charakteryzująca się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej wokół narządów wewnętrznych, ma szczególnie niekorzystny wpływ na zdrowie, nasilając przewlekły stan zapalny, który wpływa zarówno na ciało, jak i na mózg. Ponadto, badania wskazują, że otyłość wiąże się również z gorszym funkcjonowaniem emocjonalnym, wyższym poziomem lęku i depresji.

Podsumowując, kontrolowanie masy ciała poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną ma kluczowe znaczenie nie tylko dla zdrowia fizycznego, ale również dla ochrony zdrowia mózgu. Zapobieganie otyłości, zwłaszcza w jej najbardziej niebezpiecznej postaci brzusznej, może pomóc zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji i innych schorzeń neurodegeneracyjnych, co stanowi dodatkową motywację do zmiany stylu życia.