Anemia – gdy brakuje krwinek, pojawiają się problemy

Co to jest anemia?

Anemia, czyli niedokrwistość, to stan, w którym dochodzi do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek (erytrocytów) oraz poziomu hemoglobiny we krwi. Hemoglobina jest białkiem znajdującym się w czerwonych krwinkach, które jest odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do wszystkich komórek ciała. Spadek poziomu hemoglobiny prowadzi do niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen, co może skutkować różnymi objawami klinicznymi.

Anemia jest definiowana jako spadek stężenia hemoglobiny (Hb) i liczby krwinek czerwonych (RBC) poniżej dolnej granicy normy. Normy te mogą różnić się w zależności od laboratorium, dlatego zawsze warto zapoznać się z referencjami dostarczonymi z wynikami badań. Warto również zwrócić uwagę na inne parametry morfologii krwi, takie jak objętość krwinki czerwonej (MCV), średnia zawartość hemoglobiny w erytrocycie (MCH) oraz średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie (MCHC).

Stopnie nasilenia anemii:

Łagodna: Poziom hemoglobiny poniżej dolnej granicy normy, ale powyżej 10 g/dl.

Umiarkowana: Hemoglobina w przedziale 8-10 g/dl.

Ciężka: Hemoglobina w przedziale 6,5-7,9 g/dl.

Bardzo ciężka: Poziom hemoglobiny poniżej 6,5 g/dl.

Rodzaj anemii i jej nasilenie wpływają na decyzje dotyczące leczenia, które może obejmować zmiany w diecie, suplementację, a w niektórych przypadkach transfuzję krwi. Kluczowe jest także ustalenie i leczenie przyczyny anemii.

Rodzaje anemii

Anemia może mieć różne przyczyny, co prowadzi do jej klasyfikacji na kilka typów:

Anemia z niedoboru żelaza: Spowodowana jest niedoborem żelaza, który może wynikać z niewystarczającej podaży w diecie, zaburzeń wchłaniania lub utraty krwi. Charakteryzuje się obecnością mikrocytów, czyli krwinek czerwonych o zmniejszonej objętości.

Anemia megaloblastyczna: Wynika z niedoboru witaminy B12 i/lub kwasu foliowego. Charakteryzuje się obecnością dużych krwinek czerwonych (megalocytów) oraz podwyższonym MCV.

Anemia hemolityczna: Spowodowana jest nasilonym rozpadem czerwonych krwinek, co może być wynikiem wrodzonych wad erytrocytów, autoimmunizacji, infekcji, czy chorób wątroby i nerek.

Anemia chorób przewlekłych: Towarzyszy wielu przewlekłym schorzeniom, takim jak choroby zapalne, nowotwory czy przewlekłe infekcje. Charakteryzuje się obniżoną produkcją krwinek czerwonych w odpowiedzi na działanie cytokin prozapalnych.

Anemia aplastyczna: Polega na spadku produkcji krwinek czerwonych w szpiku kostnym, przy jednoczesnym obniżeniu liczby leukocytów i płytek krwi. Może być spowodowana narażeniem na toksyny, promieniowanie, niektóre infekcje lub choroby autoimmunologiczne.

Objawy anemii

Objawy anemii wynikają z niedostatecznego zaopatrzenia organizmu w tlen. Początkowo mogą być łagodne, ale z czasem mogą się pogłębiać, prowadząc do:

• Zmęczenia i senności
• Pogorszenia pamięci i koncentracji
• Kołatania serca
• Bóli i zawrotów głowy
• Bladości skóry i błon śluzowych
• Męczliwości mięśni
• Łamliwości paznokci
• Nasilonego wypadania włosów
• Duszności
• Spadku apetytu
• Częstszej zapadalności na infekcje

W przypadku anemii megaloblastycznej mogą występować dodatkowe objawy neurologiczne, takie jak:

• Zaburzenia smaku
• Pieczenie języka
• Parestezje (mrowienie, pieczenie) w kończynach i języku
• Zaburzenia wzroku
• Niestabilny chód
• Spadek napięcia mięśniowego
• Drętwienie kończyn
• Stany depresyjne i wahania nastroju

Badania na anemię

Diagnostyka anemii rozpoczyna się od oznaczenia morfologii krwi. Jeśli wyniki wskazują na niski poziom hemoglobiny (Hb) i/lub erytrocytów (RBC), oznacza to obecność anemii. Kolejne kroki diagnostyczne obejmują:

Oznaczenie poziomu żelaza i ferrytyny: Pomaga to określić przyczynę anemii, zwłaszcza w przypadku anemii z niedoboru żelaza. Ferrytyna jest bardziej stabilnym wskaźnikiem zapasów żelaza w organizmie.

Oznaczenie poziomu witaminy B12: Niskie wartości mogą wskazywać na anemię megaloblastyczną.

Analiza MCV: Pomaga w identyfikacji erytrocytów mikrocytarnych (w przypadku niedoboru żelaza) lub makrocytarnych (w przypadku niedoboru witaminy B12).

Leczenie anemii

Leczenie anemii zależy od jej przyczyny. Może obejmować:

Zmiany w diecie: Spożywanie pokarmów bogatych w żelazo, takich jak zielone warzywa liściaste, jaja, ryby, orzechy, oraz pokarmów bogatych w witaminę B12, takich jak jaja, ryby, i mleko.

Suplementacja: Preparaty zawierające żelazo i/lub witaminę B12 mogą być potrzebne, zwłaszcza gdy dieta nie wystarcza do pokrycia zapotrzebowania organizmu.

Leczenie przyczyny podstawowej: W przypadku anemii wynikającej z przewlekłych chorób, infekcji, czy innych stanów patologicznych, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia przyczyny.

Nie leczona anemia może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak niewydolność serca, zaburzenia pracy układu nerwowego, czy spadek odporności. U dzieci anemia może wpływać na prawidłowy rozwój i wzrost.