Diagnostyka wątroby – próby wątrobowe, badania serologiczne i obrazowe

Zdrowie wątroby: Kluczowe badania, wskazania i przygotowanie

Wątroba pełni wiele kluczowych funkcji w organizmie, dlatego warto regularnie badać jej pracę, m.in. poprzez próby wątrobowe i USG. Symptomy takie jak niestrawność, wzdęcia, powiększenie brzucha, zażółcenie skóry czy utrata apetytu mogą być wskazaniem do wykonania tych badań.

Badania krwi - próby wątrobowe

Najczęściej wykonywane testy w celu oceny wątroby to tzw. próby wątrobowe, obejmujące:

• AlAt (aminotransferaza alaninowa)
• AspAt (aminotransferaza asparaginianowa)
• GGTP (gammaglutamylotranspeptydaza)
• ALT (fosfataza zasadowa)
• Bilirubina

Enzymy te są uwalniane do krwi w wyniku uszkodzenia hepatocytów (komórek wątroby), natomiast bilirubina jest produktem rozkładu hemoglobiny.

Kiedy warto zbadać próby wątrobowe?

Warto kontrolować enzymy wątrobowe przynajmniej raz w roku, a także w przypadku takich objawów jak:

• Bóle brzucha, nudności, wymioty
• Powiększenie obwodu brzucha
• Ciemny mocz, odbarwiony stolec
• Żółtaczka
• Chroniczne zmęczenie
• Nadużywanie alkoholu
• Problemy hormonalne, jak zaburzenia libido czy ginekomastia u mężczyzn

Przygotowanie do badania

Badanie przeprowadza się na czczo. Na 12 godzin przed pobraniem krwi unikaj wysiłku fizycznego, alkoholu i tłustych posiłków.

Interpretacja wyników

Podwyższone poziomy enzymów mogą świadczyć o zaburzeniach wątroby, ale także o przyczynach pozawątrobowych. Oto podstawowe interpretacje:

• AlAt - wzrost może wskazywać na wirusowe zapalenie wątroby lub stłuszczenie.
• AspAt - wyższy poziom bywa związany z wirusowym zapaleniem wątroby lub cholestazą.
• GGTP - wzrost sugeruje najczęściej alkoholowe uszkodzenie wątroby.
• ALT - podwyższony poziom może wynikać z cholestazy lub chorób kości.

Wskaźnik de Ritisa

To stosunek AspAt do AlAt, który pomaga w diagnostyce różnicowej. Wynik powyżej 1 może sugerować toksyczne uszkodzenie wątroby, a wynik poniżej 1 - zapalenie wirusowe lub stłuszczenie.

Dodatkowe badania krwi

• Albumina - jej niski poziom może świadczyć o osłabionej syntezie wątroby.
• LDH (dehydrogenaza mleczanowa) - wzrost może wskazywać na zaburzenia wątroby.
• Czas protrombinowy - wydłużenie może sugerować problemy z krzepnięciem wynikające z uszkodzenia wątroby.

Markery wirusowego zapalenia wątroby

W diagnostyce zakażeń wątroby wirusami HAV, HBV i HCV przeprowadza się odpowiednie testy na obecność antygenów i przeciwciał.

Badania obrazowe

USG to najczęściej stosowane badanie obrazowe w diagnostyce wątroby. Przygotowując się do USG, należy unikać produktów wzdymających i powstrzymać się od jedzenia na kilka godzin przed badaniem. Bardziej szczegółowe badania, jak tomografia komputerowa czy elastografia (FibroScan), pomagają ocenić struktury i stopień zwłóknienia narządu.

FibroTest i FibroMax

W ocenie zwłóknienia wątroby stosowane są nieinwazyjne testy krwi. FibroTest ocenia poziom białek związanych z martwiczo-zapalnymi zmianami wątroby, zaś FibroMax obejmuje dodatkowe parametry, jak glukozę i cholesterol, analizując m.in. wpływ wieku i płci na stan zdrowia wątroby.